Verbindend communiceren voor kwalitatieve interactie binnen ‘Samen opleiden’

We communiceren dagelijks. Of beter gezegd, we praten en babbelen redelijk wat de hele dag door. Maar is dat wel voldoende om ons verstaanbaar te maken? Krijgt de ontvanger de boodschap die we graag als zender willen meegeven?

Met het project ‘Kleine Kinderen, Grote Kansen’ (een samenwerking van Erasmushogeschool Brussel, Koning Boudewijnstichting en Departement Onderwijs & Vorming) rond verbindende communicatie wilden we (bachelor Pedagogie van het Jonge Kind en educatieve bachelors Kleuter- en Lager Onderwijs) vooral uitzoeken hoe dat concreet in het werkveld wordt toegepast.

Het traject ‘Samen opleiden’ is een krachtig concept dat voornamelijk gaat over hoe studenten en mentoren in stageverband nog beter kunnen samenwerken en communiceren. Zowel mentor als student werden betrokken in dit uitdagende project. We onderzochten wat ze precies verstaan rond de term verbindende communicatie en hoe ze deze toepassen in een professionele context via een ervaringsgerichte case. We organiseerden drie workshops, twee voor mentoren en een voor studenten. Zowel studenten als mentoren kregen een algemene definitie voorgeschoteld waarbij ze een aantal kernwoorden moesten noteren. Opmerkelijk mooi was dat beide partijen zonder elkaars input en inkijk dezelfde begrippen en waarden naar voren schoven voor een optimale en vooral verbindende communicatie.

Vijf toegankelijke tips om (nog) verbindend(er) te communiceren:

1. Luister met aandacht en betrokkenheid

Wanneer we met anderen communiceren, focussen we ons vaak op wat we zelf willen zeggen. Verbindende communicatie gaat echter minder over praten en meer over luisteren. Goed luisteren betekent niet alleen de inhoud begrijpen die wordt gecommuniceerd, maar ook de achterliggende emoties of intenties opvangen en snappen. De meeste conflicten zijn trouwens het gevolg van slecht luisteren.

2. Communiceer face-to-face wanneer mogelijk

De manier waarop je kijkt, luistert, beweegt en reageert op een ander, zegt meer dan enkel woorden alleen ooit kunnen. Non-verbale communicatie, of lichaamstaal, omvat gezichtsuitdrukkingen, lichaamsbewegingen en gebaren, oogcontact, lichaamshouding, de toon van je stem, en zelfs je spierspanning en ademhaling. Daarom verkies je best, in de mate van het mogelijke, face-to-face gesprekken waarbij je al deze extra informatie mee kan opnemen in het gesprek.

3.Maak geen veronderstellingen

Een van de grootste belemmeringen voor goede, verbindende communicatie zijn gemiste signalen en veronderstellingen. Wanneer je te snel conclusies trekt en dus veronderstellingen maakt, neem je zaken voor waar aan zonder dat je echt weet of die wel correct zijn. Je gaat als het ware lege stukken zelf invullen en dat kan erg fout gaan. Spreek daarom liever over verwachtingen die voor beide partijen haalbaar zijn.

4. Stel vragen

Wanneer je vragen stelt, laat je niet alleen zien dat je geluisterd hebt, maar je bevestigt ook dat je de ander begrepen hebt. Je kunt vragen ook gebruiken om extra informatie te verzamelen en het gesprek beter te begrijpen. De juiste vraag stellen is de kern van doeltreffende communicatie.

5. Geef constructieve feedback

Het geven van positieve feedback is een geweldige manier om de communicatie te verbeteren. Focus op groeikansen en niet op fouten. Begin daarbij met de reden waarom je het belangrijk vindt om deze feedback te delen en hoe je bereid bent om je gesprekspartner te helpen. Constructieve feedback richt zich niet op persoonlijkheid of waargenomen intentie(s). Een goed voorbeeld zou als volgt kunnen klinken: “Je hebt je lesvoorbereidingen niet op tijd doorgestuurd (gedrag), en we hebben ons overleg moeten uitstellen (impact). Laat me de volgende keer weten dat je de deadline niet zal halen, zodat we het beter kunnen plannen (actie)." Verkies ook vaker 'ik'-boodschappen zoals “Ik heb gemerkt dat…” of “Ik maak me zorgen over…” in plaats van 'jij'-boodschappen zoals “Jij komt altijd te laat met de ochtendspeeltijd!”. Resultaat? Minder gekwetste gevoelens.

Project KKGK - Koning Boudewijnstichting in het kader van verbindende communicatie - bachelor Pedagogie van het Jonge Kind, educatieve bachelors Kleuter en Lager Onderwijs