2. EhBlog
  3. Maatschappijbetrokken onderzoek floreert in ‘field lab’ Bartholomeus
tuin+ ploeg met Paul Verschueren en Geert Meysmans
Onderzoek

Maatschappijbetrokken onderzoek floreert in ‘field lab’ Bartholomeus

Wat kan onderzoek betekenen voor een buurt en bewoners? Bijzonder veel, zo blijkt uit de inspanningen van ons Kenniscentrum tuin+. Met hybride teams, bestaande uit buurtbewoners, studenten, onderzoekers, docenten en experts is het aan het werk om de Bartholomeusbuurt in Merksem klimaatrobuuster te maken. Wat blijkt? Ruimtelijke ingrepen om klimaat- en ecologische vraagstukken aan te pakken werken pas echt goed als ze ook op sociale bekommernissen inspelen.

Vanuit die visie doet ons Kenniscentrum tuin+ onderzoek naar de rol van open ruimten in bebouwd gebied. Het doel is om nieuwe ontwerpvisies, -concepten en -strategieën te ontwikkelen voor een veerkrachtige en verbindende leefomgeving. De nadruk ligt op stedelijke en half-stedelijke gebieden. 

Net als andere casestudies van tuin+ is Bartholomeus een living lab (field lab) dat in samenwerking met actoren op het terrein verloopt. Zo sluit tuin+ met dit project aan bij Re-Spons Antwerpen, het actieplan dat klimaatadaptatie tot in kwetsbare wijken wil brengen en dat inzet op de sociale en ecologische ontwikkeling van open ruimten in de stad. De omwonenden sturen het onderzoek mee aan. Studenten en verschillende docenten uit onze opleiding Landschaps- en tuinarchitectuur zijn bij het onderzoek betrokken. Het studentenwerk en onderzoek wordt ook getoetst aan het Masterplan Merksem-zuid van studiebureau Stramien. Ten slotte wordt ook de natuur (water, biodiversiteit) als een actor in het proces gezien. 

Op die manier tracht tuin+ zijn living labs uit te bouwen volgens de principes van het 'quintuple helix' model. In dit vijfvoudig model staan interacties tussen hoger onderwijs-bedrijf-overheid-publiek-omgeving centraal.

“Een ruimte in de stad ontwerpen gaat om zoveel meer dan iets moois of functioneels maken. Betrokkenheid bij de omgeving creëren, zodat mensen er ook zorg voor willen dragen, dat is uitermate belangrijk. Dat vraagt om participatie en inclusie, van bij het begin van een ontwerpproces. Een goed ontwerper ziet tal van conversation starters met de buurt. De plek in Merksem, bijvoorbeeld, is kaal en onbestemd. Maar er vinden toch allerlei activiteiten plaats. Er staan ook twee olijfbomen die van de warme stedelijke omgeving genieten en die voor de lokale Sant’Egidiogemeenschap een symbolische betekenis blijken te hebben. Daarmee kan je al aan de slag. Met alle betrokkenen samen op zoek gaan naar de identiteit van een plek, en hoe die zich verder zou kunnen ontwikkelen, is altijd een boeiend leerproces, ook voor onze studenten."

Paul Verschueren

Kenniscentrum tuin+ bekeek eerder al hoe ruimtelijke, sociale en ecologische vraagstukken op een integrale manier onderzocht kunnen worden, bijvoorbeeld in het project ‘Klimaatwijken Halle’ in opdracht van de provincie Vlaams-Brabant. Volgend academiejaar 2022-2023 zal tuin+ samen met HoGent vanuit dezelfde optiek een stadslandbouwonderzoeksproject in Brussel opzetten. Dit zal gebeuren in samenwerking met de Brusselse organisaties Atelier Groot Eiland en Terre-en-vue. Kenniscentrum tuin+ is ook bekend van het burgerwetenschapsplatform Mijn Tuinlab en van de Green Deal Natuurlijke Tuinen.

*Het field lab Bartholomeus en Mijn Tuinlab van tuin+ zijn mooie voorbeelden van maatschappijbetrokken onderzoek aan EhB. Geïnteresseerd in samenwerking? Fijn! Contacteer Lien Mostmans (lien.mostmans@ehb.be), zij helpt je graag verder. Voor meer informatie over het Bartholomeus field lab of Kenniscentrum tuin+, contacteer Paul Verschueren (paul.verschueren@ehb.be).

Deel dit

Interessegebied

Opleidingen