In september starten we aan de Erasmushogeschool Brussel met het nieuwe postgraduaat Data- en Informatiemanagement. De kern van deze opleiding wordt gevormd door de vakken Datamanagement, Informatiemanagement en Kennismanagement en dit is niet zomaar. Dit verwijst namelijk naar de DIKW-piramide of Kennispiramide. Maar wat is nu het verschil tussen data, informatie en kennis en hoe kijken we hier naar vanuit de opleiding?
Data vormt de basis van de DIKW-piramide en verwijst naar ruwe, ongeordende feiten en cijfers zonder context of betekenis. Het betreft losse elementen zoals getallen, symbolen, metingen of observaties die op zichzelf nog geen inzicht bieden.
Informatie ontstaat wanneer deze ruwe data wordt verwerkt, geordend en in een bepaalde context geplaatst, waardoor de afzonderlijke gegevens betekenis krijgen. Het is dus data die is geïnterpreteerd en verbonden met relevante achtergronden, zodat patronen zichtbaar worden en de gegevens begrijpelijk worden voor de gebruiker. Informatie helpt om antwoorden te formuleren op vragen zoals wie, wat, waar en wanneer, en vormt daarmee de nodige schakel tussen losse feiten en bruikbare inzichten.
Kennis ontstaat wanneer informatie wordt gecombineerd met ervaring, vaardigheden, waarden en inzichten, waardoor iemand in staat is om betekenisvolle beslissingen te nemen en problemen op te lossen. Het gaat hierbij niet enkel om het begrijpen van informatie, maar ook om het vermogen deze toe te passen in een specifieke context. Kennis is dus het resultaat van het verwerken en integreren van informatie in het denken en handelen van een persoon of organisatie, en vormt de basis voor innovatie en groei.
En wat is dan de W? Wijsheid, de top van de DIKW-piramide, overstijgt kennis doordat het draait om het oordeelkundig toepassen van kennis in complexe, vaak onvoorspelbare situaties. Het omvat het vermogen om inzichten en ervaring niet alleen te begrijpen, maar ze ook om te zetten in weloverwogen keuzes die rekening houden met ethiek, lange termijn en het grotere geheel. Wijsheid stelt iemand in staat om met nuance en empathie te handelen, verschillende perspectieven te overwegen en te anticiperen op de gevolgen van beslissingen, waardoor deze kwaliteit essentieel wordt voor leidinggeven, innoveren en betekenisvolle verandering te realiseren. Wijsheid is een stuk filosofisch in aard en wordt daarom niet expliciet behandeld in de opleiding.
Om naar een volgende stap in de piramide te gaan wordt steeds context en begrip toegevoegd.
Hoe ziet dit er nu uit in de opleiding?
In het postgraduaat Data- en Informatiemanagement wordt aan elk van de drie niveaus een vak besteed: Datamanagement, Informatiemanagement en Kennismanagement. In Datamanagement benaderen we dus het beheer van data met een focus op gestructureerde data in databanken. Denk hierbij aan relationele databanken of linked datamodellen. Onze doelstelling is dat toekomstige datamanagers in staat zijn om organisaties te begeleiden om datagovernance op te zetten met de bedrijfsvoering, data eenvormig te beschrijven en metadateren en organisaties te ondersteunen bij inzet van data om insight te verkrijgen.
Het opleidingsonderdeel Informatiemanagement focust zich dan weer op ongestructureerde data. Een voorbeeld hiervan zijn documenten in allerlei vormen. 80% van de data binnen organisaties bevindt zich in deze vorm. Opnieuw leiden we informatiemanagers op om een informatiegovernance op te zetten en de informatie optimaal in te zetten.
Tot slot is er nog het opleidingsonderdeel Kennismanagement. Binnen organisaties is een doelstelling om data en informatie om te zetten naar kennis die gebruikt kan worden voor innovatie. Dit gebeurt op dit moment nog steeds door het menselijk kapitaal van de organisatie. Een kennismanager zet een kennismanagementframework op binnen de organisatie met enerzijds een focus om bestaande kennis te codificeren (documenteren) en anderzijds om mensen te stimuleren om kennis uit te wisselen (personaliseren). Door een combinatie van verschillende acties en werkvormen binnen het framework wordt ook de kennis van een organisatie optimaal beheerd en ingezet.
