Samen de stad maken
Verhaal

”Herrie schoppen is soms de enige manier om gehoord te worden."

Tekst: Griet Rigole

”Streven naar emancipatie moet soms beginnen met politieke ontregeling.” Dat is de stelling van de Nederlandse antropologe en filosofe Femke Kaulingfreks, die al jarenlang op zoek gaat naar hoe jongeren aan politiek doen vanuit de onderbuik van de samenleving. Op ‘Samen de stad maken’, het openingsevent van ‘100 jaar Sociaal Werk’, neemt ze ons mee op die zoektocht. Kaulingfreks gaf twee jaar geleden nog een veelgesmaakte performance tijdens Human(art)istic Festival in Brussel.

 

IK SCHRIJF ME IN VOOR DE NANOCONFERENTIE

Kaulingfreks is niet de eerste de beste. Eerder schreef ze het boek ‘‘Straatpolitiek: op zoek naar nieuw engagement’, en vandaag is ze lector bij InHolland Amsterdam. Voor haar doctoraat trok ze tien jaar geleden al naar de banlieues van Parijs. Ze onderzocht er hoe jongeren, en dan vooral jongeren met een migratieachtergrond, denken over ‘de politiek’. Het antwoord was duidelijk: “Shit.” Heel wat jongeren voelen zich niet vertegenwoordigd door het politieke establishment, dat vaak gezien wordt als een gesloten clubje witte mannen van middelbare leeftijd.

Femke Kaulingfreks

Dat betekent niet dat jongeren zich niet politiek engageren. Ze trekken misschien niet (of in België, schoorvoetend) naar de stembus, maar doen wel aan wat Kaulingfreks als straatpolitiek benoemt: “Niet alle burgers voelen zich vertegenwoordigd in de klassieke politieke structuren, en zoeken bijgevolg alternatieve wegen om hun politieke wensen en kritiek te uiten.”

Niet alle burgers voelen zich vertegenwoordigd in de klassieke politieke structuren, en zoeken bijgevolg alternatieve wegen om hun politieke wensen en kritiek te uiten

Femke Kaulingfreks
Keynote-spreker op ‘100 jaar Sociaal Werk’ in Brussel

Verzet als kiem voor verandering

Die alternatieven kunnen alle vormen van actie omvatten die de heersende structuren tegen de schenen willen schoppen. Het kan daarbij gaan om ‘onschuldige’ uitingen van onvrede, zoals opruiende muziek of rebelse kleren, maar ook om rellen en vandalisme. “De overheid staat vaak erg veraf van de leefwereld van jongeren, en wordt zo een geliefd doelwit. Herrie schoppen lijkt soms de enige manier te zijn om gehoord te worden.”

Straatpolitiek

Een veelvoorkomende kritiek van zulke uitdrukkingsvormen is dat ze uiteindelijk niet tot concrete veranderingen leiden. Daarmee is Kaulingfreks het niet eens: “Je moet straatpolitiek niet beoordelen op het resultaat of op de oplossingen die eruit voortkomen, maar op wat het aan het licht brengt. Een streven naar emancipatie moet soms beginnen met politieke ontregeling.”

In sommige gevallen kan straatpolitiek ook net wél leiden tot meer engagement in de democratische structuren. Denk bijvoorbeeld aan de grassroots-beweging March for our Lives in de VS, waarbij jongeren actie voeren tegen onverantwoordelijke wapenwetten, en tegelijk oproepen om massaal te gaan stemmen. Maar niet-traditionele vormen van politiek zijn daarom niet minder waardevol.

Hiphop als rode vlag

Een in het oog springende vorm van straatpolitiek is street art, zoals graffiti en stickers plakken, maar bij uitbreiding gelden ook andere stedelijke kunsten als straatpolitiek. “Sommige dingen gebeuren letterlijk op straat – activisme, vluchtelingen die huizen kraken – maar je kan de straat ook zien als openbare plek waar je je visie met anderen kan delen, zoals het internet. Youtube is een virtuele straat.”

Kaulingfreks heeft in die context een bijzondere interesse in hiphop als uiting van politieke ontevredenheid. “Ondanks het feit dat rappers vaak worden weggezet als asociaal en normloos, biedt hun muzikale cultuur net een podium voor jonge mensen om zich te uiten. De hiphopcultuur draagt een belangrijk maatschappijkritisch element in zich, en omdat deze hiphopcultuur van onderuit groeide, omvat ze een zekere authenticiteit.”

Volg ‘Samen de stad maken’, de online kick-off van ‘100 jaar Sociaal Werk’

Op donderdag 1 april om 14u. Het evenement is gratis, duurt één uur, en zal enkel online te volgen zijn via onze livestream. Om deel te kunnen nemen, vragen wij om je eerst te registreren. Meer info en ontdek het programma.

 

INSCHRIJVEN

Deel dit