Van DNA tot designer genen: de (r)evolutionaire geschiedenis van synthetische biologie.
Tom Peeters, lector biotechnologie en microbiologie, senior onderzoeker Open BioLab Brussels, Erasmushogeschool Brussel
Wat is synthetische biologie? “Geen resultaat voor ‘synthetische biologie’”, is het antwoord van vanDale.nl. Het tijdschrift Nature daarentegen omschrijft synthetische biologie als: “het ontwerpen en construeren van nieuwe biologische onderdelen, apparaten en systemen, en het opnieuw ontwerpen van bestaande, natuurlijke biologische systemen voor nuttige doeleinden.".
Maar wat houdt dit precies in? In deze presentatie zullen we aan de hand van concrete voorbeelden deze relatief nieuwe tak in de biologie - of is het eerder in de ingenieurswetenschappen? - verkennen en enkele (r)evoluties ervan in kaart brengen.
Tom Peeters is als onderzoeker en benoemd lector biotechnologie & microbiologie verbonden aan de bacheloropleiding Biomedische Laboratoriumtechnologie van de Erasmushogeschool Brussel. Tom behaalde zijn doctoraat in biotechnologie aan de KULeuven waar hij signaaltransductie pathways in gist ophelderde. Als postdoctoraal onderzoeker aan UPF (Spanje) paste hij gistcellen genetisch aan zodat ze zich gedragen als logische poorten die gebruikt worden als bouwstenen voor biologische computers. Het is toen en daar dat hij zijn enthousiasme voor het fascinerende vakgebied van de synthetische biologie ontwikkelde. Als fervent voorstander van DIY-bio en open science initieerde hij het Open BioLab Brussels. Dit lab gebruikt biotechnologie om praktische toepassingen te ontwikkelen die zo toegankelijk mogelijk zijn voor een divers publiek. Het lab opent regelmatig voor iedereen met interesse in (bio)wetenschappen en herbergt een bio-incubator waar ondernemers hun idee kunnen omzetten in een proof-of-concept. Als onderzoeker omvatten zijn interesses onder meer toegepaste biotechnologie, synthetische biologie, STEAM-onderwijs en bio-art.
Wat hebben vrouwelijk sperma, een fluorescerend konijn en een geluksbacterie gemeen?
Matthijs De Block, onderzoeksgericht kunstenaar
Transgene kunst lijkt soms onze verbeelding te boven te gaan, maar wat houdt deze opkomende kunstvorm in en waarom verdient het onze aandacht? In deze lezing duikt kunstenaar Matthijs De Block in de opkomende wereld van transgene kunst en de bijbehorende ethische dilemma's. Kunst biedt een uniek perspectief op maatschappelijke thema's en stelt op een intrigerende manier ethische en sociale vraagstukken aan de kaak. Het transformeert fictie, symbolen en sociale realiteiten in fundamentele vragen over onze menselijke identiteit. Waarom speelt kunst een cruciale rol en wat is de relevantie ervan voor jou?
Matthijs de Block (1992, België) is een onderzoeksgerichte kunstenaar die zoekt naar manieren waarop kunst de dubbelzinnigheid van wetenschappelijk onderzoek en maatschappelijke verschuivingen in het hedendaagse leven kan tonen. Altijd beginnend vanuit intuïtie – of het nu een woord, een technologie of een mentaliteit is – onderzoekt De Block opkomende patronen om te spreken over mondiale vraagstukken.
De Block was al te zien in z33 House of Contemporary Art en Waag Society Amsterdam. Hij werkte al samen met Universiteit Gent, LUCA School of Arts en Design Museum Gent. Hij verdiept zich in technieken zoals genetische modificatie, werkt regelmatig samen met bio-ethici, genetische wetenschappers en kunstinstituten om het concept van symbiose in biogenetische kunst te verkennen. Hij heeft de term 'G.K.O.' (Genetically Modified Art Organism) bedacht om dit opkomende veld verder te definiëren.
Zijn recente werk heeft een aanzienlijk bereik behaald, wat het vermogen van kunst om maatschappelijke discussies aan te wakkeren illustreert. Uitgelicht in prominente Belgische media zoals De Tijd, De Morgen, Gazet van Antwerpen en DAMN Magazine, heeft De Block effectief gesprekken op gang gebracht over het snijvlak van kunst en genetische modificatie. Hij breidde deze dialoog verder uit door deel te nemen aan een televisiediscussie op De Afspraak op CANVAS, waar hij sprak met een wetenschapper en filosoof om de rol van kunst in het wetenschappelijke en maatschappelijke landschap te verduidelijken.
Het kruispunt tussen wetenschap en kunst is een spaghetti-knooppunt.
Maya Van Leemput, senior onderzoeker Open Time / Applied Future Research, Erasmushogeschool Brussel
(Praktijkgericht) wetenschappelijk onderzoek zet nieuwe dingen in de wereld, net als kunst en design. Het gaat niet zo maar over innovaties die als ze opgepikt worden mee vorm geven aan de wereld van morgen, het gaat over ideeën en dingen die het heden vullen met potentieel. Kunst, design en wetenschap gebruiken toekomstmogelijkheden als filter voor wat ze in het heden neerzetten. Wat betekent dit voor de lens waarmee wij hier naar synthetische biologie kijken?
Maya Van Leemput: Als senior onderzoeker van de onderzoeksgroep Open Time | Applied Futures Research aan het departement Mens & Maatschappij van de Erasmushogeschool, is Maya Van Leemput UNESCO leerstoelhouder in Toekomstbeelden en Cocreatie. Met kritisch toekomstonderzoek besteedt ze aandacht aan alternatieve toekomsten in onze transnormale tijd. Haar werk steunt op trans- en interdisciplinaire, experimentele, creatieve en participatieve benaderingen. Ze heeft een voorkeur voor de thema's cultuur, media, kunst, (cross-culturele) communicatie, ontwikkeling, stedelijk leven en wetenschap en technologie in de samenleving met een focus op hoe toekomstbeelden gemaakt en gecombineerd worden in uiteenlopende contexten en samenwerkingen.
Workshop 1: DNA of Change: Understanding the Social Impact of Synthetic Biology in Latin America.
Julio Bonilla, professor Life Sciences Escuela Superior Politécnica del Litoral (ESPOL), Ecuador
In this presentation, we'll decode the impact of synthetic biology on Latin America, delving into the social landscapes being reshaped by this cutting-edge science. We will explore the symbiotic relationships forged by synthetic biology, from ethical considerations to community empowerment. We'll reflect on the opportunities and challenges of synthetic biology's transformative power to catalyze cultural and social change, by shaping a more inclusive, sustainable future for Latin America.
Massimiliano Simons is universitair docent techniekfilosofie aan de Universiteit Maastricht. Zijn onderzoekt spitst zich vooral toe op hedendaagse veranderingen binnen de wetenschappen (synthetische biologie, robotica, datawetenschap) en de effecten daarvan op de maatschappij. Daarnaast richt zijn werk zich ook op de filosofie van complottheorieën en expertise.
Workshop 2: Ethiek in tijden van synthetische biologie.
Massimiliano Simmons, professor techniekfilosofie, Universiteit Maastricht
Een van de doelen van synthetische biologie is om levens te verbeteren. Dat brengt het in het domein van de ethiek, de reflectie op wat goed en slecht is. Deze presentatie zal een overzicht geven van de voornaamste ethische kwesties die opkomen bij synthetische biologie. Maar zoals wetenschap en technologie wel vaker doen, daagt de synthetische biologie onze ethische kaders ook uit, en roept het ook de vraag op of ons ethisch landschap niet door de wetenschap zelf veranderd wordt. Wat op het spel staat is dus niet enkel hoe ethiek synthetische biologie bijstuurt, maar ook omgekeerd: hoe synthetische biologie onze ethische intuïties kan veranderen.
Julio Bonilla is a biologist specializing in Biotechnology and Molecular Biology, holding a degree from the University of Barcelona, Spain. With over a decade of laboratory experience, he has led and participated in various research projects. Currently, he serves as a professor in the Faculty of Life Sciences at the Escuela Superior Politécnica del Litoral (ESPOL) in Guayaquil, Ecuador. His diverse experiences have led him to explore plant biology, microbiology, and, most recently, environmental DNA for studying aquatic ecosystem biodiversity. He's also proficient in modern pedagogical techniques, including LMS platforms and the Flipped Classroom model, and is dedicated to nurturing passionate and socially responsible professionals through teaching.
