achtergrond neutraal
Verhaal

Brussel kan ook inspirerend zijn! (opiniestuk Frank Noten)

Samen gaan voor (meer)talige en cultureel competente leraren als rolmodel van en voor de multiculturele en superdiverse maatschappij van vandaag én morgen

“Frans spreken in de klas? Non, merci” (DS)
“Herexamen voor helft van Vlaamse scholen” (DM)
“Leerkrachten durven geen Frans te spreken in de Franse les” (NB)

De krantenartikels halen scherp uit naar aanleiding van de resultaten van de onderwijskiezer 2017: ½ van de Vlaamse scholen krijgt geen goed inspectierapport, 1/3 van de leraren geeft aan het Frans onvoldoende machtig te zijn of bang te zijn om Frans te spreken in de klas.

De onderwijsinspectie stelt dat leraren, gevoed door hun angst om Frans te praten in hun klas waar leerlingen mondeling vaak sterker zijn in Frans dan henzelf, teruggrijpen naar een traditionele aanpak die schriftelijke taalvaardigheid centraal stelt en dat zij zo het enthousiasme van leerlingen voor de taal ontnemen. De onderwijsinspectie wijst hiervoor de lerarenopleidingen met de vinger.

Lerarenopleidingen verwijzen op hun beurt naar de instroom uit het leerplichtonderwijs die onvoldoende voorbereid is op hoger onderwijs. Maar binnen dit leerplichtonderwijs zijn wel leraren aan de slag die via de initiële en/of in service training gevormd werden. Minister Crevits wil dat lerarenopleidingen een “tandje bijsteken” op vlak van Franse taalvaardigheid, trajecten op maat aanbieden en denkt ook aan een beleidsmatige ingreep hierrond…

Hersenen hebben geen kleur

Onderwijssociologen Orhan Agirdag (KUL) en Mieke Van Houtte (UGent) halen in hun opiniestuk  (DS 26/4) een andere uitdaging aan. Zij pleiten voor een meer “gekleurde” instroom en doorstroom aan de universiteit en vermelden de lerarenopleiding als belangrijkste sleutel om dit vraagstuk op te lossen en dit omdat de leraar hét verschil kan maken, zeker voor het creëren van kansen van “gekleurde” leerlingen. Het is jammer dat er enkel gesproken wordt van ‘gekleurde’ leerlingen, alsof we hiermee de diversiteit afdekken.

Dat de lerarenopleidingen een belangrijke rol hierin spelen, delen we volledig. De bewuste vooroordelen en stereotypen zitten niet alleen in de hoofden van de onderwijzers, maar soms ook in de hoofden van de lerarenopleiders. Met zijn allen zijn we medeverantwoordelijk, én medeschuldig aan een doorgedreven segregatie. Het is niet alleen het systeem met zijn grote waterpartijen en watervallen dat hierin een grote rol speelt, het zijn ook de mensen die hierin werkzaam zijn die hiertoe bijdragen.  Introspectie is op zijn plaats.  .

Minister Crevits: welk tandje gaat u bijsteken?

In plaats van tandjes bij te steken opdat de machine beter zou lopen, worden er tandjes van de tandwielen weggehaald. Verroeste tandwielen, die gebaseerd zijn op een 19de eeuws maatschappijbeeld dat geen rekening houdt met de huidige realiteit in de steden, niet vervangen, is eigenlijk misdadig.

Hierdoor blijft de machine van buitenaf bekeken nog wel lopen, maar voor hoelang nog? Als we het echt menen met ons ‘kwalitatief’ onderwijs, maar vooral een ‘kwalitatieve samenleving’ waar iedereen gelijke kansen krijgt, dan moet u misschien ervoor zorgen dat de machine enkele nieuwe tandwielen krijgt en dat de machine zelf aan een ‘real make over’ toe is. Hiervoor is een beetje lef en moed nodig. De mislukte hervorming is hier niet meteen een mooi voorbeeld van, noch het loopbaandebat.

Ook wij als lerarenopleiding hebben hiervoor een beetje lef en moed nodig. Daarom roepen we op om samen de verantwoordelijkheid op te nemen en te gaan voor (meer)talige en cultureel competente educatieve professionals die zelf ook als rolmodel kunnen fungeren. We hebben nood aan professionals die met competentie, goesting en liefde met elk kind aan de slag willen en kunnen gaan.

Hierbij zien we meertaligheid als een troef en als een meerwaarde om binnen een urbane context het beste van kinderen en jongeren aan te pakken. Niet alleen de eigen meertaligheid, maar deze ook van de kinderen. Bovendien is de grootstad een schitterend labo om rond deze competenties te werken. Laten we gaan voor de opleiding van de cultuurcompetente professional met een sterke (professionele) identiteit, een cultuurresponsieve en coachende houding, die open staat voor democratische dialoog! En dat zowel in de basisopleidingen, nascholingen als onderzoek. En liefst in nauwe samenwerking met onze (nationale en internationale) partners en het ruime werkveld.

Graag willen we vanuit onze ervaring samen met anderen bouwen aan de maatschappij van vandaag en morgen.

Frank Noten, directeur Onderwijs & Pedagogie
Erasmushogeschool Brussel